E ticaretin yükselişi dünyada olduğu gibi Türkiye’de de hız kesmeden devam ediyor. TÜBİSAD verilerine göre 2018’de Türkiye’de e ticaret sektörünün büyüklüğü 59,9 milyar liralık hacme ulaştı. Üstelik internet üzerinden ticaret yapmak artık eskisinden çok daha kolay. Siz de bu işe atılmayı düşünüyorsanız gelin, e ticaret nedir, işe başlarken bilmeniz gerekenler nelerdir, birlikte bakalım.
E ticaret nedir?
E ticaret nedir sorusunu kısaca internet üzerinden, elektronik ortamda yapılan ürün ve hizmet alım satımına “elektronik ticaret” veya “e ticaret” denir şeklinde cevaplayabiliriz. E ticaret yoluyla neredeyse her türlü ürün ve hizmeti satmak veya satın almak mümkün. E ticaret işlemleri genellikle online alışveriş siteleri veya mobil uygulamalar üzerinden yapılıyor. Günümüzde mobil üzerinden yapılan e ticaret işlemleri de çoğunlukta ve bu oran giderek artıyor.
Statista’nın verilerine göre 2017 yılı itibarıyla dünya genelindeki mobil ticaret geliri 1,36 trilyon dolara ulaştı ve bu rakamın 2021 yılında 3,56 trilyon dolara ulaşacağı tahmin ediliyor.
E ticaret neden iyi bir fikir?
Türkiye gibi genç nüfusun yoğun, internet kullanımının ve mobil internet abone sayısının sürekli arttığı bir ülkede elektronik ticaretin de sürekli büyümesi hiç şaşırtıcı değil. E ticaret, gerek üreticiler gerekse perakendeciler için büyük fırsatlar sunuyor. Belki ticaret deneyiminiz var ama bugüne dek hep yerel müşterilere satış yapabildiniz ve artık müşteri kitlenizi büyütmek istiyorsunuz, belki de daha önce ticaretle uğraşmadınız ama yeni iş fikrinizi internette hayata geçirmek istiyorsunuz. E ticarette size uygun bir iş modeli mutlaka var!
İş dünyasını yeniden şekillendiren e ticarette hâlâ yeni girişimlere yer var. Doğru ürünleri doğru müşteriye ulaştırmayı başarabilirseniz -ki internette bunu yapmak, gerçek dünyada yapmaktan daha kolay- size 7 gün 24 saat para kazandıran bir sanal mağaza sahibi olabilirsiniz.
Nasıl tüketiciler için internetten alışveriş yapmak daha kolay ve pratikse, internet mağazası işletmek de fiziksel bir mağazaya kıyasla daha kolay ve daha ucuz. Tabii ki sanal mağazanızı fiziksel mağazanızı destekleyen, marka bilinirliğinizi artıran ve sizi yeni müşterilere tanıtan bir unsur olarak da düşünebilirsiniz. Yani fiziksel bir mağazanız olsa bile e ticaret sitesi kurmak son derece mantıklı bir iş.
E ticaret iş modelleri nelerdir?
E ticaret sitelerinde B2C, B2B ve C2C olmak üzere üç ayrı iş modeli vardır.
Firmadan tüketiciye (B2C)
B2C (business to customer: firmadan tüketiciye) iş modelini benimseyen firmalar, sundukları ürünü veya hizmeti doğrudan tüketiciye satarlar. Kıyafet, kitap, bilet, market ürünleri vb. satın aldığımız sitelerin çoğu bu iş modeliyle çalışır. Tüketici siteye girer, ürün kataloğunu inceler, genellikle ürünün fotoğraflarını ve ayrıntıları bilgilerini görür, istediğini ürünleri seçip sipariş eder.
Firmadan firmaya (B2B)
B2B (business to business: firmadan firmaya) modelinde firmalar firmalara satış yapar. Alıcı firma ya ürünleri toptan alıp perakende satar ya da ihtiyaçları nedeniyle toptan alım yapacak kadar büyük bir firmadır. B2B modeliyle çalışan ünlü bir örnek olarak alibaba.com gösterilebilir.
Tüketiciden tüketiciye (C2C)
Profesyonel satıcı olmayan tüketiciler; ikinci el telefon, konut, otomobil veya kullanmadıkları ürünleri başka tüketicilere satmak isteyebilir. C2C modeliyle çalışan siteler tüketicilerin tüketicilere satış yapmalarına aracılık yapar. Genellikle de bu satışlardan komisyon, işlem ücreti veya ilan ücreti alırlar.
İnternette neler satabilirsiniz?
Yasaların izin verdiği ölçüde internette her şey satılabilir. Elektronik ürünlerden tekstile, takıdan mobilyaya, ofis malzemelerinden kozmetiğe, kitaptan hobi ürünlerine dek aklınıza gelebilecek neredeyse her şey internette alıcı bulabilir. Ancak çok yaygın olarak bulunan ürünleri herhangi bir farklılık veya avantaj sunmadan satmaya çalışırsanız rekabet etmekte zorlanabilirsiniz. İnsanların bir ihtiyacını karşılayan, onların hayatlarını kolaylaştıran, yaşadıkları bir sorunu çözen veya onları eğlendiren ürünler satmalısınız.
Bozulmadan ve hasarsız olarak müşteriye ulaştırabileceğiniz ürünler satmanız da önemli. Büyük ihtimalle ürünlerinizi kargoyla göndereceksiniz. Kısa sürede bozulacak yiyecek gibi ürünler satmayı düşünüyorsanız, kargonun bazı şehirlere ulaşmasının 4-5 gün sürebilmesi gibi durumları göz önünde bulundurmalısınız.
Mevzuat gereği Türkiye’de alkollü içkiler ve tütün mamulleri, askeri teçhizat, silah, canlı hayvan, ilaç gibi bazı ürünler internet üzerinden satılamaz.
E ticaret sitesi kurmak için gerekenler nedir?
E ticaret nedir konusuna ayrıntılı değindiğimize göre sıra, e ticarete atılmak için nelere ihtiyacınız olacağından bahsetmeye geldi. Bunları şöyle sıralayabiliriz:
Yazılım/altyapı
E ticaret sitenizi kurarken vereceğiniz en önemli kararlardan birisi, seçeceğiniz e ticaret altyapısı veya yazılımı olacak. E ticaret altyapınızı sonradan değiştirmeniz imkânsız değilse de siteniz büyüdükçe böylesi bir değişiklik yapmak zorlaşır. O yüzden, en baştan ihtiyaçlarınıza uygun ve gelecekte öngördüğünüz ihtiyaçlara uygun şekilde genişleyebilen bir altyapı/yazılım tercih etmelisiniz. Burada üç tip çözüm karşımıza çıkıyor:
1. SaaS e ticaret paketleri
Bu, çok tercih edilen “anahtar teslim” bir çözüm. E ticaret paketleri sunan bir firma seçiyor, firmanın size en uygun özelliklere sahip paketine belli bir süreliğine (genellikle yıllık) abone oluyorsunuz. Bu paketlere çoğu zaman hosting, SSL, hazır tasarım şablonları, sanal POS gibi ödeme yöntemleri dahil oluyor. Daha yüksek fiyatlı paketlere mobil uygulamalar, mobil ödeme yöntemleri, hediye çeki sistemi, indirimli kargo, pazar yeri entegrasyonları gibi özellikler de dahil olabiliyor.
Böyle bir yazılımı tercih ederseniz kısa bir eğitimin ardından hazır tasarımlardan birini seçip ürünlerinizi ekleyebilir, sitenizi tek başınıza yönetebilirsiniz. Gerektiğinde telefonla destek de alabiliyorsunuz. Yani fazla teknik bilgiye ihtiyacınız kalmıyor.
Öte yandan, “kiraladığınız” bu yazılımın kodlarına erişemiyor ve istediğiniz düzenlemeleri yapamıyorsunuz. Parasını ödediğiniz özelliklerle sınırlısınız ve ödeme yapmazsanız hizmetiniz sonlandırılıyor.
2. Açık kaynaklı yazılımlar
Bu çözümde PrestaShop, WooCommerce, OpenCart, Magento gibi açık kaynaklı yazılımlar akla geliyor. Bu yazılımların çekirdeği tamamen ücretsiz. Bazı ek özellikler sunan eklentiler ve tasarım şablonları ücretli olarak satılıyor. Ancak bu yazılımlarla kendi e ticaret sitenizi kurabilmek için web tasarımı, site yönetimi, sanal POS entegrasyonu gibi konularda deneyimli olmanız ya da bir uzmanla çalışmanız gerekiyor.
Açık kaynaklı oldukları için bu yazılımlar daha fazla özelleştirme olanağı sunuyor. Ancak teknik birisi değilseniz bu yazılımları tek başınıza kurup özelleştirmeniz ve mevzuata uygun hale getirmeniz zor olabilir.
Ya da sağlam ve size daha fazla özgürlük sunan bir e ticaret çözümü arıyor ama kod öğrenmek istemiyorsanız, GoDaddy’nin WordPress Web Siteleri gibi sizi yönlendiren ve Hızlı Başlangıç Sihirbazı sayesinde kurulumu kolaylaştıran bir çözümü de tercih edebilirsiniz.
3. Özel yazılım geliştirme
Hazır yazılımların ihtiyaçlarınızı karşılamayacağını düşünüyorsanız tüm altyapıyı sıfırdan yazdırabilir, bunun için de profesyonel bir web tasarımcıyla anlaşabilirsiniz. Ancak böyle bir projenin uzun süreceğini ve yüksek maliyetli olacağını unutmayın.
Alan adı
Alan adı (domain), web sitenizin www.example.com şeklindeki adresidir. Alan adları kalıcı olarak satılmaz, yıllık olarak kiralanır. Yıllık ödemesini ihmal ederseniz alan adınızı başkası alabilir.
Kullanabileceğiniz birçok alan adı uzantısı var ama .com, .net gibi bilindik, akılda kalıcı bir uzantı tercih etmenizde fayda var. İstediğiniz alan adının boşta olup olmadığını GoDaddy’nin domain sorgulama sayfasından kontrol edebilirsiniz.
Barındırma (hosting)
Hazır bir e ticaret altyapısı alacaksanız paketinize hosting hizmeti dahil olabilir. Kendi hosting alanınıza kuracağınız bir yazılım tercih ettiyseniz, o yazılımın ihtiyaçlarına uygun bir hosting planı seçmeniz gerekecek. GoDaddy’nin Kurumsal Hosting planları sizin için ideal seçenek olabilir.
Ödeme yöntemleri
Online alışverişlerde kredi kartı neredeyse vazgeçilmez bir ödeme yöntemi. Kredi kartıyla ödeme almak için “sanal POS” sahibi olmanız gerekiyor. Hazır e ticaret altyapıları bankalarla anlaşmalı olduğu için sizi uğraştırmadan sanal POS desteği verebiliyor. Kendi yazılımınızı kuruyorsanız bankanızla görüşerek sanal POS alabilir veya bir ödeme servis sağlayıcısıyla çalışabilirsiniz.
Alternatif olarak havale/EFT, kapıda ödeme, mobil ödeme ve elektronik parayla ödeme yöntemlerini de sunabilirsiniz.
E ticaretin satıcı açısından avantajları nedir?
1. Düşük maliyet
Fiziksel mağazalara kıyasla e ticaret yapmanın en önemli avantajı elbette maliyetlerin daha düşük olması. Mağaza kirası, mağaza tasarımı, tabelalar, ürün stoklama vb. maliyet kalemlerini baştan elemiş oluyorsunuz. Yeterli büyüklüğe ulaşana kadar eleman çalıştırmanıza da gerek olmayabilir. Üstelik dijital pazarlama ve reklam maliyetleri geleneksel reklamlara kıyasla daha düşük.
2. Geniş kitlelere ulaşma olanağı
Fiziksel bir mağazada yalnızca mağazanıza gelen kişilere satış yapabilirsiniz. Ürünlerinizle ilgilenen kişilerin mağazanıza gelmeye imkânı veya zamanı olmayabilir, hatta mağazanızdan haberleri bile olmayabilir. Oysa e ticaret yoluyla tüm ülkeye, hatta tüm dünyaya rahatlıkla satış yapma olanağınız var. Ayrıca dijital pazarlama yoluyla markanızı, fiziksel olarak asla ulaşamayacağınız kişilere kolayca duyurabilirsiniz.
3. Daha detaylı ürün tanıtımı
Mağazanızdaki ürünleri tüm detaylarıyla müşterilerinize anlatamayabilirsiniz. Ürünü kutusundan çıkarıp gösterme şansınız olmayabilir. Oysa e ticaret sitenizde ürünün tüm bilgilerini yazılı olarak sunma, fotoğraflarını ve videolarını ekleme şansınız olacak. Böylece müşterileriniz sipariş vermeden önce ürünü daha yakından tanıyabilecek.
4. Ölçeklenebilirlik ve büyüme
Fiziksel mağazanızı büyütmeniz veya yeni bir şube açmanız zor, maliyetli ve riskli bir iştir. Oysa müşteri tabanınız büyüdükçe e ticaret işletmenizi kolayca büyütebilirsiniz. Talebe göre ürün envanterinizi artırabilir veya azaltabilir, Google veya Instagram reklamlarına ayırdığınız bütçeyi anlık olarak düzenleyebilirsiniz.
E ticaretin müşteri açısından avantajları nedir?
1. Daha pratik
İnternet mağazaları 7 gün 24 saat açık olduklarından müşteri istediği zaman, istediği yerden alışveriş yapabilir. Bazı müşteriler kalabalık mağazalardan, kendilerini ile sürekli ilgilenmeye çalışan satış elemanlarından hoşlanmaz. Sanal mağazalar bu tip müşteriler için de idealdir.
2. Ürün çeşitliliği ve karşılaştırma olanağı
Müşteri, aradığı bir ürünün her marka, model ve çeşidini internette kolaylıkla bularak özelliklerini ve fiyatlarını karşılaştırabilir. Kendisine en uygun ürünü seçerek en yüksek faydayı elde edebilir.
3. Daha ekonomik
E-ticaret sitelerinin operasyonel maliyetleri daha düşük olduğu için bu durum ürün fiyatlarına da yansır. Aynı ürün, e ticaret sitelerinde fiziksel mağazalara kıyasla genellikle daha ucuzdur.
E ticaret sitesi kurmanın maliyeti nedir?
E ticaret sitenizi kurarken belli başlı maliyet kalemleriniz olacak. Bunlardan bazıları tek seferlik bazıları da düzenli maliyetlerdir. Elbette işinizin ve sitenizin niteliğine göre her maliyet kaleminin tutarı değişebilir.
Şirket kuruluşu
Satacağınız ürünler için fatura düzenlemeli ve vergi ödemelisiniz. Bunun için de bir şirketinizin olması şart.
Hâlihazırda bir şirketiniz yoksa satış yapabilmek için önce şirket kurmak zorundasınız. Zaten fiziksel bir mağazanız varsa ve işinizi internete taşımayı düşünüyorsanız yeni bir şirket kurmanıza gerek yok. Şirket kurmak için bir mali müşavire (muhasebeci) başvurmanız gerekiyor. İşinize uygun şirket türünü (şahıs şirketi veya limited şirket) seçerken mali müşaviriniz sizi yönlendirecektir. Kuruluş maliyeti, şirket türüne ve mali müşavirinize göre değişir. Tabii, mali müşavirinizden alacağınız muhasebe hizmeti için her ay belli bir ücret ödemeniz gerektiğini de unutmayın.
Ayrıca şirketin sahibi sizseniz her ay Bağ-Kur sigorta primi ödeyeceksiniz. Şirketin işletilmesiyle ilgili diğer maliyetler konusunda mali müşaviriniz sizi bilgilendirebilir.
E ticaret altyapısı
Daha önce bahsettiğimiz hazır (SaaS) e ticaret altyapısı paketleri veya daha gelişmiş bir çözüm için WordPress ve WooCommerce gibi çözümleri tercih edebilirsiniz. Burada maliyet ne kadar kapsamlı bir site istediğinize bağlı olarak değişir.
Web sitesi tasarımı ve kurulumu
Hazır bir e ticaret paketi kullanmak yerine kendi sitenizi kurmayı tercih ettiyseniz büyük ihtimalle bir ajansla veya serbest çalışan (freelancer) bir uzmanla anlaşacaksınız. Anlaştığınız firma veya kişi, isteklerinizi göz önünde bulundurarak size tek seferlik bir tasarım/kurulum bütçesi çıkaracaktır. Siteniz kurulduktan sonra talep edeceğiniz ekstra özellikler, değişiklikler ve güncellemeler için de ek ödemeler yapmanız gerekir.
Hazır e ticaret altyapılarından birini seçtiyseniz sitenizde kullanabileceğiniz ücretsiz tasarım şablonları olacaktır. WordPress Web Siteleri ile ise sizin için seçtiğimiz başlangıç temalarından ihtiyaçlarınıza uygun olanı seçip hemen kuruluma başlayabilirsiniz. Ayrıca WordPress’in sayısız ücretli ve ücretsiz tema seçenekleri sunduğunu da göz önünde bulundurmayı unutmayın.
Bu yazımıza da göz atabilirsiniz: En iyi WordPress e ticaret temaları nedir
Ödeme yöntemi
Sanal POS hizmeti aldığınız banka veya ödeme servis sağlayıcısı, yaptığınız her satıştan belli bir komisyon alacak. Taksitli satışlarda bu komisyon oranı artabilir. Bankaya göre değişmekle birlikte, sanal POS için aylık sabit bir ücret ödemeniz de gerekebilir.
Alan adı
Alan adı fiyatı, istediğiniz alan adı uzantısına ve kayıt kuruluşuna göre değişir. Daha fazla bilgi için GoDaddy Alan Adları sayfasını ziyaret edebilir, istediğiniz alan adının müsait olup olmadığını kontrol edebilirsiniz.
Hosting
Hazır bir e ticaret paketi alırsanız hosting hizmeti de pakete dahil olabilir. Hosting hizmetini kendiniz alacaksanız güvenilir bir firmayla çalışmaya özen gösterin. Paylaşımlı, kişisel sitelere yönelik ucuz hosting paketleri e ticaret için uygun olmayabilir. GoDaddy’nin e ticaret siteleri için idea Kurumsal Hosting planlarını buradan inceleyebilirsiniz.
SSL sertifikası
Veri iletişiminde güvenliği sağlayan SSL sertifikası, e ticaret sitelerinin olmazsa olmazıdır. SSL sertifikası da hazır e ticaret paketinize veya hosting paketinize dahil olabilir ya da sizin eklemeniz gerekebilir.
Gönderi/kargo
Ürünlerinizi göndermek için bir kargo firmasıyla anlaşarak kargo maliyetini düşürebilirsiniz. Kargo firmalarının size yakın şubeleriyle görüşerek fiyat almanıza fayda var.
Zaman
Sitenizi oluştururken harcayacağınız zaman da bir maliyet. Şirket kuruluşuyla uğraşacak, büyük ihtimalle e ticaret paketinizle ilgili eğitim alacak, özel bir tasarım yaptırıyorsanız tasarımcıyla zaman geçirecek, son olarak da satacağınızın tüm ürünlerin fotoğraflarını ve bilgilerini sitenize ekleyeceksiniz. Hayalini kurduğunuz e ticaret sitesini hayata geçirmenin yaklaşık bir ay süreceğini varsayabilirsiniz.
E ticaret mağazanızı nasıl tanıtabilirsiniz?
Sanal mağazanızı açtığınız anda siparişlerin akmasını beklemek pek de gerçekçi değildir. Yeni müşterilere ulaşmak için mutlaka tanıtım faaliyetlerinde bulunmanız gerekir.
- Sosyal medyayı kullanın. E-ticaret siteniz veya markanız için Instagram, Facebook ve Twitter hesapları açın. Hesaplarınızda düzenli olarak (en azından birkaç günde bir) paylaşım yapın.
- Arama motorlarına reklam verin. Başta Google olmak üzere arama motorlarına reklam verebilirsiniz. Böylece, sattığınız bir ürünü arama motorunda arayan kişilerin sizin sitenizle karşılaşma olasılığı artar. İnternette verdiğiniz reklamlarda genellikle tıklama başına (yani potansiyel bir müşteri reklamınıza tıklayıp sitenize girdiğinde) bedel ödersiniz. Bir tıklamanın maliyeti birkaç kuruşla birkaç lira arasında değişebilir. Günlük bütçenizi kendiniz belirleyebilirsiniz.
- Sosyal medyaya reklam verin. Benzer şekilde Instagram, Facebook ve Twitter gibi sosyal ağlara da reklam verebilirsiniz. Hedef kitlenizin daha çok kullandığı ağlara daha çok bütçe ayırmaya özen gösterin.
- Kampanyalar düzenleyin. Müşteri çekmek için zaman zaman indirimler yapın, promosyon kodları dağıtın, özel günlere yönelik kampanyalar düzenleyin.
- Bülten gönderin. Sitenize üye olan kişilere (önceden izinlerini almak kaydıyla) e-posta yoluyla bülten gönderebilirsiniz. Bültenlerinizde sitenize yeni eklenen ürünlere ve kampanyalara yer verin.
- Sitenizin adresini her yere yazın. E-posta imzanıza ve tüm pazarlama malzemelerinize (kartvizit, broşür, katalog, poşet vb.) sitenizin adresini ekleyin.
- Yarışmalar düzenleyin. Sosyal medyada düzenleyeceğiniz yarışmalar hem sitenize trafik çeker hem de sosyal ağlardaki takipçi sayınızı artırır.
- İndirim kodu verin. Mağazanızdan alışveriş yapan müşterilere, bir sonraki alışverişlerinde geçerli olacak bir indirim kodu verin. İndirim oranı sembolik de olsa müşteriyi geri dönmeye teşvik etmiş olursunuz.
- Promosyon ürünleri dağıtın. Örneğin her siparişin yanına bir kitap ayracı veya magnet ekleyebilirsiniz. Tabii promosyon ürününüz hem anlamlı olmalı hem de üzerinde sitenizin adresi yazmalı.
- Arama motoru optimizasyonu (SEO) yapın. Ürün adlarını ve açıklamalarını yazarken doğru anahtar kelimeleri kullanmaya özen gösterin. Doğru SEO teknikleri, arama motorlarında yukarı tırmanmanızı sağlar. Bütçeniz varsa bir SEO uzmanıyla çalışabilirsiniz.
Bu yazımızda e ticaret nedir, bir e ticaret sitesi nasıl kurulur, karşılaşabileceğiniz masraflar nelerdir gibi konulara değindik. Bir e ticaret sitesi kurmanın ötesinde internette satış yapmak için daha fazla bilgi istiyorsanız İnternette satış nasıl yapılır: Kapsamlı bir e ticaret rehberi yazımıza da göz atabilirsiniz.
